Jak ciekawie uczyć biologii ?

Bez względu na to, czy dopiero zaczynasz pracę w szkole, czy jesteś doświadczonym pedagogiem, z pewnością nie raz zadawałeś sobie pytania:

Od czego zacząć uczyć biologii?

Skąd czerpać pomysły na lekcje?

Co w ogóle robić na lekcjach biologii?

Jakie metody aktywizujące stosować?

Biologia to przecież tak obszerna dziedzina nauki, że nie wystarczy skończyć studiów, by być dobrym nauczycielem. Przewodnik dla nauczyciela i wytyczne z podstawy programowej to również za mało, by skupić uwagę ucznia na Twoim przedmiocie.

W nauczaniu potrzebna jest przede wszystkim pasja. To także chęć nieustannego własnego rozwoju, ale i uważność na ucznia i jego zainteresowania. To umiejętność podążania za nim, w taki sposób, by te 45 minut lekcji minęło niczym pstryknięcie palcami, a wiedza z lekcji pozostała w głowie dłużej niż do przyszłego wtorku.

Nie ma co czarować, że każdemu z nas się zawsze chce. Nie ma co oszukiwać, że wstajemy rano i w drodze do pracy wymyślamy, co będziemy dziś robić. Pewnie czasem zdarzy się lekcja czy dwie, gdzie improwizujemy na maksa, bo nagle wpadło nam nieplanowane zastępstwo, albo jak to się mówi „zabrakło mocy” dzień wcześniej, ale dobrze wiemy, że taki sposób to żaden sposób.

Na początku swojej przygody w szkole myślałam, że opracuję wszystkie tematy, zrobię do nich prezentacje multimedialne, poszukam w sieci jakichś filmików i będę przygotowana na piątkę z plusem. Tak, też się uśmiecham, kiedy piszę te słowa. I nie, żeby w ten sposób się nie dało, owszem da się.

Jednak dobry nauczyciel wymaga od siebie o wiele więcej. Nawet nie on sam, ale otaczająca go rzeczywistość. Świat, który wciąż pędzi, nowinki technologiczne, które namnażają się jak grzyby po deszczu, czy wszechobecna moda na innowacje, bez których dzisiejsza Szkoła już nie funkcjonuje prawidłowo. Wszystko to, nie pozwala nam zwolnić, chociażby na chwilę.

Jak więc zaciekawić ucznia na lekcjach biologii? Skąd czerpać pomysły na kółko biologiczne? Czy da się zrobić lekcje na wesoło? Gdzie szukać inspiracji na zajęcia rozwijające? Które pomoce dydaktyczne będą właściwe dla piątoklasistów, a jakie metody i formy pracy stosować w starszych klasach?

Jak sprostać tym wszystkim wyzwaniom, bez poczucia presji Internetowych „turbo edukatorów”, czy też bez zapętlenia się byciu perfekcjonistą?

Poznaj 5 zasad dobrego przygotowania do lekcji

1. Podstawę programową miej zawsze pod ręką-dlaczego?

Podręczniki szkolne często wybiegają treściami poza nią i owszem, jest to udogodnienie dla nauczyciela, jeśli chce rozbudzić w uczniach ciekawość. Jednak nie w każdym zespole klasowym mamy zdolnych uczniów, nie w każdej grupie możemy poszerzać informacje, bo najzwyczajniej w świecie nie mamy na to czasu.

Wiadome jest, że nie realizujemy podręcznika, ale niekiedy możemy zagubić się w tym, co najistotniejsze w danym temacie. Warto wówczas zerknąć do podstawy i upewnić się, czy materiał, który omawiamy, jest wymagany, czy raczej traktujemy go jako ciekawostki na lekcji.

2. Zawsze dostosuj metody i formy pracy do zespołu klasowego.

Z pewnością macie tak, że w jednej klasie dzieciaki „chwytają w lot”, a w innej musicie się napracować, a i tak wychodzicie z poczuciem, że nie do końca wyczerpaliście temat.

To absolutnie normalne, wiemy przecież, że dzieci rozwijają się w swoim własnym tempie i nie nam oceniać, które z nich jest właściwe. Naszą rolą jest dostosowanie się do tego tempa i takie przygotowanie zadań czy ćwiczeń z biologii, by uczeń wychodził z lekcji z poczuciem, że się nauczył czegoś nowego.

Nawet jeśli w klasie A zrobiliśmy odwróconą lekcję, wykonaliśmy modele komórek i wykonaliśmy preparaty z cebuli, a w klasie B uzupełniliśmy tylko karty pracy i pokolorowaliśmy sketchnotki. To tak właśnie jest dobrze!

3. Przygotowanie merytoryczne to podstawa-nie da się uczyć, jeśli samemu się nie wie.

Być może ten punkt wyda Ci się zbędny, bo to tak oczywista sprawa, jak to, że rośliny przeprowadzają fotosyntezę. Jednak muszę o tym wspomnieć.

Bez względu, na jakim etapie edukacyjnym nauczasz, dbaj o to, by odświeżać swoją wiedzę. Są bowiem sprawy oczywiste, niezmieniające się od lat, ale są i takie dziedziny, w których musisz zachować czujność.

Niektóre treści, chociażby z genetyki odbiegają od tych sprzed 20 lat. Naukowcy wciąż pracują nad nowymi odkryciami biologicznymi, warto więc zaskoczyć uczniów (szczególnie tych starszych) swoją zaktualizowaną wiedzą.

4. Traktuj swoich uczniów jak partnerów, bądź im towarzyszem w drodze do zdobywania wiedzy. Dostrzegaj każdego ucznia! Do każdego podchodź indywidualnie.

Nie ma nic cenniejszego niż relacje, dlatego tak naprawdę ten punkt powinnam napisać jako pierwszy. Mówi się, że bez relacji z uczniem, nie ma edukacji. Bez poczucia wsparcia, zrozumienia, docenienia i zauważenia nie ma zaufania.

Bez zaufania, nie ma dialogu, a tylko w rozmowie można usłyszeć drugiego człowieka.

W tych nieco górnolotnie brzmiących słowach zawarty jest cały sens edukacji. Tylko w taki sposób możesz zdobyć sympatię i szacunek młodych ludzi, a to uwierz-połowa Twojego edukacyjnego sukcesu.

5. Zadbaj o siebie, tylko wówczas będziesz umiał zadbać o innych.

Wypalenie zawodowe dotyka wielu z nas. Powodów jest tak dużo, że nawet nie będę próbowała ich tu wymieniać. Specyfika naszej pracy jest powszechnie znana i w społeczeństwie nadal wywołuje ambiwalentne odczucia.

Nam nauczycielom nie trzeba jednak zbyt wiele tłumaczyć. Tyle razy oddawaliśmy całe swoje serce naszym szkolnym dzieciom, innowacyjnym projektom, czy ewaluacjom zewnętrznym, że nie musimy komukolwiek niczego udowadniać. Musisz o siebie zadbać, tak po prostu. Znajdź czas tylko dla siebie, odkryj sposoby na relaks, odpoczynek. Miej pasje, zainteresowania. Nie żyj tylko pracą. Ładuj swoje baterie poza nią, zaopiekuj się sobą, to najlepsze co możesz dla siebie zrobić.

„Dzięki dbaniu o sobie możesz rozdawać światu to, co w Tobie najlepsze, a nie resztki, które Ci zostały”.

Katie Reed

Inspiruj się innymi

Być może jesteś osoba kreatywną, która sypie pomysłami na lekcje jak z rękawa. Jednak nawet najbardziej zaangażowanemu nauczycielowi, czasami zwyczajnie brakuje kolejnego pomysłu na wspaniałą lekcję. Skąd więc czerpać pomysły? Gdzie szukać inspiracji? Jakie projekty realizować?

Oto lista cudownych edukatorów, których możesz spotkać w mediach społecznościowych, a ich działania to jedna wielka skarbnica pomysłów na Twoje lekcje.

Joanna Gadomska „Biologia z Blondynką”

Biologia z blondynką Biologia z Blondynką

Asia to prawdziwa petarda. Wystarczy wejść na jej profil na Facebooku lub zajrzeć na bloga, by przekonać się, jak wiele robi dla polskiej edukacji. Nie sposób wypisać tu wszystkich projektów, które realizuje, ani zasług, którymi wyróżnia się w ogólnopolskich działaniach:

Wymienię tylko kilka, są to przede wszystkim działania proekologiczne:

Ogólnopolski projekt „Eko-Szkoła”

Tydzień Uczniowskiej SuperMocy

Klasowa Wigilia bez plastiku

Eko-wyzwanie „Przemyślane zakupy”

Zdrowo myślimy – ekologicznie czynimy

W zdrowym ciele – ekologiczny duch

Od komórki do organizmu

Chcę w przyszłości być nauczycielem

Do wielu z tych projektów możecie dołączyć, śledząc fanpage Asi na Facebooku. Niektóre projekty są cykliczne, zarówno Wy, jak i Wasze placówki możecie uzyskać certyfikaty, czy tytuły promotora ekologii.

Jednak wartością nadrzędną jest moc inspiracji do działań ekologicznych, które Biologia z Blondynką podsuwa Wam wprost pod nos.

Ja również realizowałam wraz z koleżankami wiele projektów, które dały zarówno dzieciakom, jak i nam nauczycielom moc frajdy i masę istotnej wiedzy.

Najcenniejsze jednak są refleksje, które pozostają w nas i naszych uczniach, nad istotą zachowań proekologicznych w naszym codziennym życiu.

Karol Bielski „Odwrócona lekcja”

OdwróconaLekcja – YouTube Odwrócona Lekcja

Sylwia Gręba „Pani od biologii”

Sylwia Gręba Pani od Biologii – Sylwia Gręba

Celowo Sylwię i Karola wypisałam razem. Dlaczego?

Karol wymiata na YouTube swoimi filmami edukacyjnymi. W czasie pandemii i nauczania zdalnego był prawdziwą deską ratunku na moich lekcjach online. Jego filmy przepełnione są wiedzą merytoryczną, okraszoną humorem, prostym i czytelnym dla ucznia przekazem, ale i wieloma ciekawostkami ze świata biologii.

Sylwia natomiast, to nie tylko prawdziwy nauczyciel z pasją i powołaniem. To niezwykle kreatywna i pracowita osoba. Swoją wiedzą, doświadczeniem i zamiłowaniem do biologii, dzieli się z nauczycielami i uczniami.

Od jakiegoś czasu połączyli oni swoje siły i tak powstał wyjątkowy team, pod nazwą:

kursy kreoteam

To prawdziwa kopalnia wiedzy i materiałów na lekcje dla nauczyciela biologii, ale również rewelacyjne narzędzia do nauki dla ucznia.

Znajdziecie tam między innymi:

Scenariusze lekcji

Filmy edukacyjne

Pakiety materiałów z biologii dla wybranego poziomu nauczania

Notatki graficzne

Pomysły na pracę metodą odwróconej lekcji

Kursy skutecznego uczenia się

Olivia Dycewicz „Mistrz Biologii”

Mistrz Biologii – Olivia Dycewicz

To kolejna nauczycielka z pasją, którego spotkałam w sieci. Członkini grupy Superbelfrzy RP . Doradca metodyczny, prelegentka wielu konferencji dydaktycznych.

Olivia charakteryzuje się innowacyjnością w swoich działaniach. Tworzy autorskie materiały dydaktyczne na lekcje biologii. To niezwykle ciepła i życzliwa osoba. Jej materiały znajdziecie na pltformie https://zlotynauczyciel.pl/ zlotynauczyciel.pl/vendor/mistrz-biologii-czyli-nauka-na-wesolo

Miałam przyjemność współpracować z Olivią, tworząc pakiety materiałów z biologii, o których pisałam Wam tutaj.

Bogusia Mikołajczyk „Biologus designans”

Biologus designans

Bogusia to nauczycielka biologii i przedmiotów zawodowych z zakresu bioanalityki i farmacji. Z zawodu biotechnolożka, która interesuje się neurodydaktyką, myśleniem wizualnym, grywalizacją oraz narzędziami TIK.

Biologus powstał, by mogła dzielić się swoimi pracami, pomysłami na prowadzenie lekcji oraz innowacyjnymi grami.

Jest ona również twórczynią rysowanych serii: biologiczne rymowanki, biologiczne SUCHA rys, biologiczny bank ikon, ekipa biologicznego wsparcia oraz kalendarza biologa.

Bogusia to również współautorka innowacji pedagogicznych, a także miłośniczka kryminalistyki i toksykologią sądowej. No i oczywiście należy do teamu Superbelfrzy RP.

Jej notatki wizualne to małe dzieła sztuki.

Anna Żertka „Biochemiczne sketchnotki”

Bio-chemiczne sketchnotki

Pasjonatka myślenia wizualnego, autorka graficznych kart pracy wir-sklep.pl . Inicjatorka i współorganizatorka licznych projektów edukacyjnych i ekologicznych. Liderka Projektu Zaproś mnie na swoją lekcję .

W sieci dzieli się również sposobami na ożywienie szkolnych zeszytów, pokazuje, jak notatki wizualne mogą zamienić nudną lekcję w fascynująca przygodę.

Iza Kleinszmidt „Przyrodnicze Echo”

PrzyrodniczeEcho ikleinszmidt.wixsite.com/przyrodniczeecho

Iza to miłośniczka podróży, zwierząt i roślin. Jej pasja do nauczania jest wyjątkowo zaraźliwa. Tworzy pomoce dydaktyczne nie tylko z biologii, ale również z przyrody i geografii i chemii.

Jej prezentacje znajdziecie w zakładce biologia . Od tej pory każda lekcja będzie wyjątkowa. Możecie również zakupić materiały Izy, zaglądając na znaną już Wam platformę zlotynauczyciel.pl/vendor/przyrodniczeecho .

Nie sposób w jednym wpisie pokazać Ci wszystkich wspaniałych nauczycieli, którzy kochają swoją pracę i dzielą się swoim doświadczeniem w sieci.

Jeśli szukasz gotowych materiałów, zerknij również na zlotynauczyciel.pl/biologia. Znajdziesz tam inspiracje na swoje lekcje, niezbędne materiały, scenariusze lekcji, notatki wizualne i wiele, wiele innych.

Oczywiście są tam również moje autorskie materiały, wystarczy w zakładce biologia zaznaczyć autora Biologia -Lubię To Mariola Dyl.

Polecam Ci również grupę SUPERBIOLOG na Facebooku. Każdego dnia nauczyciele wspierają się tam oraz wymieniają doświadczeniem.

Jeśli dotrwałeś do końca tego wpisu, to gratuluję. Nadal nie potrafię pisać krótko. Zerknij więc na koniec, na listę wybranych metod i form pracy, które możesz wykorzystać na swoich lekcjach.